سیم ارت چیست؟
در بازار انواع مختلفی از سیم و کابل موجود هستند که وظیفه برقرسانی به تجهیزات برقی را برعهده دارند. رایجترین نوع این سیمها که با آن آشنایی بیشتری داریم، با نام فاز و نول شناخته میشوند؛ البته به این سیمها سیم گرم و خنثی نیز گفته میشود. نوع دیگری از سیم نیز وجود دارد که جهت حفاظت بیشتر در مدار برق استفاده میشود؛ چنین سیمهایی سیم ارت یا سیم اتصال به زمین نام دارند که میتوانید انواع آنها را از گروه رسانا سیم تهران الکتریک خریداری کنید. البته به این معنا نیست که سیمهای ارت ساختار متفاوتی را نسبت به سیمهای فاز و نول داشته باشند، بلکه تفاوتشان در سیم کشی و نقش آنهاست. ممکن است بپرسید که سیم ارت زمین چه رنگی است؟ به طور کلی، سیم ارت دار با رنگ سبز و زرد مشخص میشود. البته استفاده از رنگ سبز برای مشخص کردن سیم اتصال به زمین رایجتر بوده و میتوان آن را استاندارد اصلی این سیمها تلقی کرد.
سیم اتصال به زمین که با نام سیم Earth هم شناختهمیشود، جهت حفاظت از ما و جلوگیری از برق گرفتگی، آتش سوزی و ایجاد ایمنی در ساختمان، هنگام نصب و کاربرد وسایل برقی مورد استفاده قرار میگیرد. این سیم در لوازم الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرد و از خروجی دستگاه به زمین متصل میشود. این سیم انتقال جریان نشتی حاصل از تجهیزات الکتریکی به زمین را برعهده دارد. در واقع در زمان وقوع اتصال کوتاه در مدارها، سیم ارت جریان اضافی را به زمین منتقل میکند و به این ترتیب مانع برق گرفتگی خواهد شد. البته برای این منظور، در سیم کشی ساختمان بایستی علاوه بر بخشهای فاز و نول، سیم کشی ارت نیز انجام شدهباشد.
به رشته سیم فلزی که از دستگاههای الکتریکی خارج شده و ضمن اتصال به زمین، نشتی جریان برق را به آن منتقل میکند، سیم Earth گفته میشود. این سیم ایمنی کاربران را از نظر خطر برق گرفتگی تامین میکند. همچنین از ورود جریان برق به بدن که با آسیب و برقگرفتگی همراه است، جلوگیری میکند. جالب است بدانید که کاربرد سیم اتصال به زمین از حدود سال 1924 ابتدا در انگلستان و سپس در کشورهای دیگر رواج پیدا کرد. دلیل رواج استفاده از سیم ارت دار در ساختمانها و تجهیزات برقی، آمار بالای مرگ و میر ناشی از نشتی جریان الکتریکی و برق گرفتگی بودهاست. وظیفه اصلی سیستم ارت این است که هر گاه جریان الکتریکی وارد این سیستم شد، آن را به طور کامل به زمین منتقل کند.
تماس با پشتیبانی
جهت تماس با پشتیبانی گروه رسانا سیم تهران الکتریک از دکمههای زیر استفاده کنید.
کاربرد سیم ارت یا اتصال به زمین چیست؟
هنگام استفاده از کلیه تجهیزات برقی مانند ماشین لباسشویی و یخچال امکان نشت جریان و برق گرفتگی وجود دارد. شاید برای خود شما هم اتفاق افتاده باشد که با لمس ناگهانی بدنه وسایل برقی منزل دچار یک برق گرفتگی خفیف شدهباشید. اگرچه این برق گرفتگی اکثرا به دلیل ضعیف بودن جریان برای بدن انسان مضر نیست، اما در صورت نشت بیش از حد جریان برق، میتواند منجر به آسیب جدی و برق گرفتگی شود. این اتصال برق به بدنه تجهیزات الکتریکی، به مرور زمان باعث خرابی دستگاه و حتی آتش سوزی خواهد شد. کابل ارت با هدایت اضافه بار به زمین از خطرات احتمالی جلوگیری کرده و امنیت کاربران و تجهیزات برقی را تامین میکند. همچنین سیم Earth با توزیع یکپارچه جریان الکتریکی در مدار، از اورلود شدن آن و نشت جریان برق پیشگیری میکند.
علاوه بر تجهیزات برقی، میتوان از سیم ارت در سیم کشی ساختمان نیز استفاده کرد. برای این کار سیم ارت را باید به تابلو برق ساختمان و سپس به همهی پریزهای برق متصل نمود. با این کار هرگونه آسیب به سیم کشی ساختمان که با اتصالی همراه باشد، توسط سیم اتصال به زمین خنثی شده و از حوادث بعدی جلوگیری میشود. البته کاربرد سیم ارت اتصال زمین به مواردی که گفتهشد محدود نمیشود. امروزه سیم ارت به صورت گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد. مثلا در مخابرات نیز به منظور جلوگیری از ایجاد نویز در شبکه، از سیم ارت دار استفاده میشود. سیم ارت کاربری متفاوتی دارد؛ از جمله:
- سیم ارت ماشین لباسشویی
- سیم ارت یخچال
- سیم ارت آبگرمکن
- سیم ارت اون توستر
- سیم ارت پریز
- سیم ارت پمپ کولر آبی
- سیم ارت فر پیتزا
- سیم ارت تردمیل
انواع سیم ارت
سیم ارت انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگیهای منحصر به فردی دارند و در جای خاصی مورد استفاده قرار میگیرند. از نظر ساختار و سیم تفاوتی با سایر سیمها ندارد و از یک هادی رشتهای، نیمه مفتول، یا مفتول با یک عایق سبز یا سبز/زرد تشکیل میشود.
- سیم ارت مفتول: کابل یا سیم ارت مفتول نوعی سیم مسی تک رشته میباشد که به سیمهای خشک نیز معروف است. این سیم بیشتر در داخل تابلو برق کاربرد دارد. هادی این نوع سیمها از مس استاندارد شده با پوششی از ماده عایق پی وی سی میباشد. از مهمترین ویژگیهای سیم ارت دار مفتولی این است که انعطافپذیری کمی دارد.
- سیم ارت افشان: سیم ارت افشان نسبت به سیم ارت مفتولی بسیار انعطاف پذیرتر میباشد. ساختار این سیم به صورت مجموعهای از رشتههای مفتولی با قطر مشخص است که در نهایت سیمهای افشان را تشکیل میدهند. هادی سیمهای افشان مس آنیل شده با روکش فلزی میباشد در برخی موارد هم روکش ندارند. این نوع سیم به دلیل انعطاف بالا، در سیم کشیهای که در زیر حجم بالایی از مصالح ساختمانی دفن شدهاند، یا در مواردی که نیاز به خمش و حرکت زیاد سیم باشد، استفاده میشود.
- سیم ارت نیمه افشان: این نوع سیم از مجموعه رشتههای مفتولی در هم تابیدهشده تشکیل میشود. از لحاظ ویژگیهای ساختاری، این سیم، بین سیم ارت خشک و ارت افشان میباشد.
سیم ارت چگونه از برق گرفتگی جلوگیری میکند؟
سیمها و اتصالات الکتریکی موجود در دستگاهها و لوازم برقی، به دلایل مختلفی ممکن است دچار پوسیدگی و پارگی شوند و مشکلاتی ایجاد کنند. این اتفاق ممکن است در اثر کارکرد طولانی مدت و عمر بالای دستگاه و پوسیدگی پوشش عایق سیمهای آن رخ دهد. همچنین ممکن است هنگام انتقال و جابجایی دستگاه و ضمن برخورد آن با محیط اطراف این اتفاق بیفتد. در هر صورت از بین رفتن عایق محافظتی سیمها خطر برق گرفتگی در اثر تماس با بخش بدون پوشش سیم را افزایش میدهد و میتواند برای کاربران خطرات فراوانی را به همراه داشتهباشد. سیم Earth به وسیله یک پیچ به بدنه فلزی لوازم برقی وصل شدهاست و از طریق سیم کشی برق ساختمان به زمین متصل میشود. با این کار اتصال به زمین برقرار شده و اگر به هر دلیلی سیم فاز یا همان سیم هادی موجود در تجهیزات برقی، به بدنه فلزی دستگاه تماس پیدا کند، با کمک سیم ارت یک مسیر میانبر ایجاد میشود.
عملکرد این مسیر میانبر به این صورت است که اگر بعد از نشتی جریان الکتریکی یک نفر آن دستگاه برقی را لمس کند، به جای اینکه جریان برق از بدن فرد به زمین منتقل شده و ایجاد برق گرفتگی نماید، از طریق سیم اتصال به زمین و میانبر ایجاد شده به زمین هدایت شده و در نتیجه فرد از برق گرفتگی مصون نگه داشته میشود. عملکرد سیم ارت دار در ایجاد یک مسیر میانبر، به دلیل مقاومت آن است؛ چرا که مقاومت این سیم معادل با صفر بوده و با توجه به جریان قوی عبوری از آن به سمت زمین، آمپر بالا رفته و موجب پریدن فیوز میشود. با پریدن فیوز جریان مدار قطع میشود و خطر برق گرفتگی از بین میرود. البته در زمان نصب سیم اتصال به زمین به دستگاه الکتریکی، حتما باید اطمینان حاصل کرد که کل دستگاه به زمین وصل شدهباشد. این کار موجب افزایش ایمنی میشود.
سیم ارت را به کجا وصل کنیم؟
شاید برایتان سوال باشد که سیم ارت به کجا وصل شود؟ یک سر سیم به بدنه دستگاه متصل شده و سر دیگر آن هم به چاه ارت متصل میشود. برای اتصال سیم ارت ۴ روش وجود دارد که شامل:
- پریز برق ارت دار
- لوله کشی آب
- لوله کشی گاز
- چاه ارت
پریز برق ارت دار
برای اتصال سیم ارت دار به پریز، ابتدا باید مطمئن شوید پریزی که قصد اتصال به آن را دارید، دارای اتصال زمین باشد. پریزی که دارای سه پین است، برای اتصال سیم ارت مناسب است. سپس سر سیم وسیله برقی مورد نظر را به پین مربوط به ارت پریز متصل کنید و پریز را به برق بزنید. نکته مهم در خصوص استفاده از پریز برق در اجرای این روش این است که ابتدا باید سیمهای مثبت و منفی را به درستی متصل کنید. برای این کار، سیم فاز را به پیچ سمت راست و سیم نول را به پیچ سمت چپ پریز وصل کنید. در پیچ وسط نیز باید سیم Earth قرار بگیرد.
لوله کشی آب
یکی دیگر از روشهای اتصال سیم ارت، استفاده از لولههای آب است. معمولا در نزدیکی وسایل برقی منزل از جمله لباسشویی و یخچال لوله آب برای تامین آب تعبیه میشود که میتوان از آن برای اتصال سیم ارت دار استفاده کرد. برای این کار کافی است سیم ارت را به صورت کامل با لوله تماس دهید و آن را ثابت کنید. اما اگر در اطراف وسایل برقی لوله آب وجود نداشته باشد میتوان از روشهای بعدی جهت اتصال سیم اتصال به زمین استفاده کرد.
لوله کشی گاز
علاوه بر لوله آب، لولههای گاز نیز به دلیل فلزی بودن رسانای برق هستند. نحوه اتصال سیم ارت وسایل برقی به لوله گاز نیز ساده است. کافی است سیم ارت وسیله مورد نظر را به لوله تماس داده و آن را به ثابت کنید. به این صورت اتصال به زمین توسط سیم ارت دار برقرار شده و به دلیل اینکه مسیر لوله گاز به علمک گاز در خارج از خانه و نهایتا به زیر زمین میرسد، جریان برق به زمین منتقل شده و از برق گرفتگی جلوگیری میشود.
چارت ارت
چاه ارت، یک حفرهی عمیق در ته زمین است که عمق آن بسته به خاک محل مورد نظر و بنابر نظر کارشناس باید تعیین شود. عمق چاه باید طوری باشد جایی که خاک به رطوبت نسبی رسیده باشد. درون چاه ارت یک صفحه مسی قرار میگیرد که توسط سیم مسی به صفحه جوش خوردهاست. اطراف صفحه مسی با بنتونیت پر میشود و سیم مسی به بیرون چاه هدایت میشود.
احتیاط
در برخی موارد ممکن است بر اثر بیاحتیاطی یا اتفاق، سیمهای مثبت و منفی به لوله گاز برخورد کنند؛ در صورتی که گاز درون لوله وجود داشته باشد، خطر انفجار و آتش سوزی وجود دارد. با اتصال سیم ارت به لوله گاز از بروز اتفاقات ناگوار ناشی از اتصال برق به لوله گاز نیز جلوگیری میشود.
ضخامت سیم ارت
رایجترین نمره سیم ارت ساختمان سایزهای ۱۶ و ۲۵ و ۳۵ و ۵۰ به صورت ۷ رشته و ۷۰ و ۹۵ و 19 رشته میباشد. جنس سیم ارتینگ معمولا از مس با درجه خلوص ۹/۹۹ میباشد. برای وسایل برقی مانند ماشین لباسشویی و یخچال و سایر تجهیزات برقی، از سایزهای کوچک سیم استفاده میشود و سایزهای بزرگتر مثل سایز 35 در صفحات ارت مسی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین سیم با سایز 50 در چاه ارت کاربرد دارد. این سیم ارت دارای سطح مقطع بزرگتر است. بنابراین مقاومت کمتری دارد. این ویژگی این امکان را فراهم میکند تا در صورت اتصال کوتاه، جریان بیشتری از سیم عبور کند. در صورت خرابی و اتصال کوتاه، جریان بیشتر از حد معمول است. بنابراین، یک هادی ضخیمتر قادر است تا جریان بالاتر را تحمل کند؛ چرا که مقاومت کمی دارد.